بررسی قابلیت های یونی مارک و مارک ایران برای مدیریت مواد آرشیوی به منظور ارائه الگویی برای یک نرم افزار آرشیوی بهینه با نگاهی به نرم افزارهای آرشیوی ایران

هدف پژوهش حاضر این بود تا قابلیت های یونی مارک و مارک ایران و همچنین نرم افزارهای آرشیوی ایران را جهت ارائه الگویی برای یک نرم افزار آرشیوی بهینه یا تهیه این نوع نرم افزار، مورد بررسی قرار دهد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی است و به صورت پیمایشی انجام شد. برای گردآوری داده ها از سیاهه وارسی، پرسشنامه، دستنامه های یونی مارک و مارک ایران و نظرات متخصصان در حوزه های آرشیو و مارک ایران استفاده گردید. برای تحلیل داده های موجود در سیاهه وارسی و پرسشنامه، از آمار توصیفی یعنی فراوانی، درصد، میانه و آمار استنباطی یعنی آزمون دوجمله ای استفاده گردید. در پژوهش حاضر، 44 ماده آرشیوی در مراکز آرشیوی ایران شناسایی شدند که می توان آنها را در بخش جستجو و بازیابی اطلاعات یک نرم افزار آرشیوی، مورد استفاده قرار داد. در این پژوهش مشخص شد که در 15 مرکز آرشیوی بررسی شده، 12 نرم افزار مختلف وجود داشت که نرم-افزارهای رسا، سیمرغ و گنجینه، از نظر قابلیت استفاده، بیشتر مورد استفاده آرشیویست ها بوده اند. بررسی ها مشخص ساخت که از مجموع 119 مولفه موجود در معیارهای ده گانه ارائه شده در پرسشنامه، 109 مولفه مورد تأیید آرشیویست ها قرار گرفت. بنابراین، پژوهش حاضر مشخص ساخت که اغلب نرم افزارهای داخلی بر مواد کتابخانه ای تمرکز و تأکید دارند و تا حد اندکی نظری بر نیازهای آرشیویست های ایرانی داشته اند، بدون آنکه از استانداردهای ویژه مدیریت منابع آرشیوی بهره بگیرند. بررسی ها نشان داد که نرم افزار رسا می تواند به عنوان نرم افزاری انتخاب شود که تقریباً و به صورت نسبی می تواند نیاز آرشیویست ها را تأمین کند. لیکن باید توجه کرد که رسا اساساً نرم افزاری آرشیوی نیست و باید در ساختار آن تغییراتی ایجاد شود تا برای استفاده در کلیه مراکز آرشیوی و با نیازمندیهای آنها سازگار و قابل استفاده باشد. بررسی ها نمایان ساخت که یونی مارک و مارک ایران بیشتر توجه خود را به مواد کتابخانه ای معطوف داشته اند. در نهایت پیشنهاد شد که الگوی ارائه شده برای طراحی یک نرم افزار استاندارد و جامع آرشیوی در این پژوهش، به صورت عملیاتی توسط شرکت ها و متخصصان طراحی نرم افزارهای آرشیوی و با بهره گیری از مشاوره آرشیویست ها و متخصصان حوزه آرشیو، طراحی شود و در اختیار آرشیویست های مراکز آرشیوی ایران، قرار گیرد. در این الگو باید در بخش های ثبت و ورود اطلاعات، جستجو، ذخیره و بازیابی، گزارش گیری، امکانات امنیتی، استانداردهای آرشیوی، فراداده ها، فراهم آوری، محدودیت های سیستم عامل و ابزارهای مبتنی بر وب، معیارهای لازم را در نظر گرفته و پیاده سازی نماید.